De noodzaak van Inclusief lesmateriaal voor een Inclusief Nederland met Mitchell Esajas

Mitchell Esajas is een Nederlands antropoloog en bedrijfskundige. Rabin spreekt met Mitchell over de noodzaak en het belang van Inclusief lesmateriaal voor een Inclusief Nederland. 

Met zijn kritisch optimistische blik spreekt Mitchell zich uit over het belang van:

• Vrijheid van meningsuiting. 
• Het vieren van kleine en grote successen op het gebied van inclusiviteit.  
• Aandacht voor diversiteit in het onderwijs.
• Rol van het onderwijs.
• Dekolonisering van het onderwijs.

En verder ook:
Waarom is het zo belangrijk dat we aandacht blijven besteden aan het koloniale verleden en de slavernij? En wanneer Mitchell trots kan zijn op Nederland? En hoe je komt tot inclusief lesmateriaal?

Over Mitchell Esajas:
Hij studeerde culturele antropologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en bedrijfskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Omdat in het onderwijs weinig aandacht was voor diversiteit, richtte hij in 2011 samen met studiegenoten New Urban Collective op, een netwerk van zwarte studenten en jonge professionals. Vanuit het New Urban Collective draagt hij bij aan de dekolonisering van het onderwijs, diversiteit en inclusie op de arbeidsmarkt.

Host: NCDR Rabin Baldewsingh
Strategie & Productie: Marleen Toxopeus (PodcastLeaders)
Redactie: Janine Bonenberg & Marleen Toxopeus
Editing & Studiobewerking: Frank de Jonge

Transcript

[Cliffhanger] Waarom is het belangrijk dat wij hier aandacht aan moeten blijven besteden? Witte mensen zeggen ook tegen mij… “ja maar het is zo lang geleden, het is een paar 100 jaar geleden, waarom?” 

[Intro] Als ik zeg Nederland Inclusief wat komt er dan bij jou als eerste naar boven? Dit is de podcast van de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR). Rabin Baldewsingh gaat in gesprek over alle facetten die volgens jou en de gasten bijdragen aan inclusieve samenleving, waarin gelijkwaardigheid gedragen wordt. En in deze podcast gaan we verder dan alleen constateren, door juist een brug te slaan naar concrete stappen die jij, ik, de samenleving en overheid vandaag al kunnen zetten.

Aan tafel heb ik Mitchell Esajas, de grote inspirator hier in Amsterdam. Als het gaat om black awareness om het maar zo te zeggen met je Black Archives, maar natuurlijk ook met het Suriname museum. Mitchell fijn dat je dit gesprek even met mij wil doen en ja laat ook kijken in hoeverre we in ieder geval onze luisteraars mee kunnen pakken. Want kijk we hebben natuurlijk over ‘inclusief onderwijs’ vandaag met elkaar gehad, een vrij weerbarstig terrein maar ja daar ben ik natuurlijk als Nationaal Coördinator op zoek naar wat concrete tools. En een van de dingen wat jou boeit is, want dat hebben jullie tegen mij eens een keertje gezegd, “zorg ervoor dat het lesmateriaal wat inclusiever wordt”, kun je dat even toelichten? Waarom stoort dat jou heel nadrukkelijk? 

Jazeker ik weet zowel uit persoonlijke ervaring, als uit onderzoek dat les materiaal van basisonderwijs tot hoger onderwijs en alles ertussenin ja relatief eenzijdig is. Ik gebruik vaak het voorbeeld van mijn eigen periode op de middelbare school moesten we heel veel leren over de geschiedenis, de verlichting, iets wat men toen nog de Gouden Eeuw noemde, Tweede Wereldoorlog. We leerden helemaal niks of heel weinig over bijvoorbeeld Suriname, Caribisch gebied, koloniaal verleden, slavernij. En het probleem daarvan is dat je daarmee, ten eerste dat je een stuk van de Nederlandse geschiedenis niet meegeeft aan generaties jongeren. En daardoor ook bijdraagt aan een gebrek aan ja historisch besef. En niet alleen historisch besef, maar ook gebrek aan begrip voor jouw medemens. Omdat die geschiedenis, die koloniale geschiedenis, toch een erfenis heeft in de huidige maatschappij. Want vandaag hebben we het uitgebreid over gehad verschillende vormen van uitsluiting, discriminatie en racisme. En ja ik geloof en onderzoek toont dat ook aan dat als je weet waar dat soort problemen vandaan komt, dat je het ook beter kan voorkomen en of bestrijden. 
 
 Maar Mitchell waarom vind je dit echt zo belangrijk, dit thema van discriminatie en racisme? Laten we zeggen een inclusief Nederland? Waarom vind je het belangrijk dat wij als samenleving daar oog voor moeten hebben? Nou het is denk ik een basiswaarde in een democratie, gelijkwaardigheid, gelijke behandeling. Nu net, letterlijk na het event, heb ik even staan napraten met een aantal mensen die ik ken, die van plan waren en twijfelen nu of ze morgen moeten deelnemen aan een vreedzaam protest tegen Zwarte Piet in Staphorst. Omdat ze gewoon te maken met zware doodsbedreigingen en de vrees hebben dat het weleens heel erg mis kan gaan. Dus het feit dat mensen de angst hebben om, van een vrijheid van meningsuiting gebruik te maken, komt in mijn ogen voor een groot deel voort uit het gebrek aan historisch besef. En dat kan dus hele heftige consequenties hebben, zoals geweld in bepaalde gevallen. 

Je bent zo lang bezig hè om Amsterdam inclusief te krijgen en Nederland ook. Ben je hoopvol gestemd? Je moet ergens altijd wel hoop hebben, ik ben geen cynisch persoon. Ben van nature kritisch optimistisch en ja de geschiedenis leert gelukkig ook wel dat er wel degelijk sprake kan zijn van positieve verandering, voor ontwikkeling als we ons blijven inzetten. Ondanks tegenslagen en weerstand. We moeten geduld hebben, met elkaar in gesprek blijven, kritisch blijven maar vooral blijven geloven in betere mogelijkheden. Als het niet voor onszelf is, voor de volgende generatie. 

Maar je ziet toch wel ook wat dingen veranderen hè, ik bedoel nou je hebt het net over Zwarte Piet gehad… Als ik vergelijk met 8 jaar geleden ofzo en nu, ik bedoel afgelopen keer heb ik heel veel regenboogpieten gezien en eigenlijk weinig zwarte pieten. Ja klopt hè, die kleine successen moeten we ook vieren. Nou kleine successen…?! Het is huge of niet? Ja jazeker, maar omdat ik net uit zo'n gesprek kom denk van “hè jammer dat het toch nog gebeurt”. Maar de andere kant van het verhaal is inderdaad dat in heel veel plekken bedrijven, scholen wel degelijk sprake is geweest van verandering. Ook op andere vlakken verder dat een heleboel steden: Amsterdam, Utrecht en Rotterdam binnenkort dus ook de nationale overheid, heeft aangekondigd excuses te maken voor de slavernij. Ja wat vind je daarvan? Als het Als het waar is hè, want het is een lekkage zeg maar binnen het kabinet. Als het inderdaad zo is en ik begrijp dat het in december duidelijk wordt. Ja als dat zo is dan zie ik dat als een hele positieve ontwikkeling. Het is natuurlijk een hele lange periode geweest dat het echt een taboe was en dat men dacht “het is al zolang geleden maak je daar niet zo druk over…”. 

Nou ik vind het wel historisch hoor, als het gebeurt, absoluut historisch. Ik weet niet of ik het droog houd als het uitgesproken mocht worden. En dat meen ik serieus want precies wat je zegt hoe lang heeft het niet geduurd om toch dat besef door te laten gaan. Ik bedoel jullie zijn, wat is het, 25 jaar ermee bezig of zo. Ja zelfs langer als je kijkt naar de archieven, voorgaande generaties. In die zin is het zeker historisch. Tegelijkertijd zoals ik zei ik ben altijd kritisch optimistisch, hoop ik dat het dan niet bij mooie woorden blijft. Maar dat het ook een pakket van maatregelen en herstelwerk wordt aangekondigd, om die ongelijkheid dat uit het verleden voortkomt, aan te pakken. En het onderwijs moet daar een heel belangrijk onderdeel van zijn. Ja precies, dus het is niet alleen een gebaar in geld zeg maar, althans als dat klopt allemaal, maar zorg ervoor dat het ook ingebed wordt in het onderwijs. Dus meer aandacht voor ja het slavernijverleden, koloniale verleden, want met de afschaffing was het natuurlijk niet meteen koek en ei.  

Waarom is dat zo belangrijk? Waarom is het belangrijk dat wij hier aandacht aan moeten blijven besteden? Witte mensen zeggen ook tegen mij… “ja maar het is zo lang geleden, het is een paar 100 jaar geleden, waarom?”. Ten eerste is het niet zo heel lang geleden. De slavernij werd weliswaar afgeschaft, maar ja daarna startte de contractarbeid, met ook een enorme vorm van uitbuiting ongelijkheid was. Mijn moeder is nog in de kolonie geboren, u volgens mij ook. En zoals ik net aangaf die ongelijkheid is er nog steeds. Als we het hebben over onderwijs, een van de redenen dat ik of wij zijn begonnen is dat we gewoon zagen dat in Amsterdam bijvoorbeeld kinderen uit bepaalde wijken: Nieuw West, Zuidoost, Bijlmer structureel lagere niveaus van onderwijs worden gestuurd. En ja als je pretendeert dan een land van vrijheid, gelijkheid, openheid en tolerantie te zijn, dan moet je iedereen ook op een gelijkwaardige manier behandelen. En dat is helaas nog niet zo, dus vandaar dat wij ons hiervoor blijven inzetten. 

Wanneer ben je trots op Nederland? Wanneer kun je trots zijn op Nederland? Wanneer mijn vrienden zelfs in een plek zoals Staphorst, veilig een mening kunnen uiten over de sinterklaastraditie. En dat we die accepteren en dat ze moeten vrezen om fysiek aangevallen te worden. 

Ja wat mij net triggerde, ik wil even terug naar dat inclusief lesmateriaal. Dat heb jij net voorgezeten, die break-out sessie. En toen op het podium aan die dame van Noordhoff (uitgeverij) gevraagd werd wat de NCDR kan doen? Eigenlijk heeft ze gezegd: “ik heb hulp nodig”. Maar wat zou jij mij adviseren? Wat zou ik haar kunnen bieden vanuit jouw perspectief dat lesmateriaal toch zo inclusief mogelijk te maken? Nou volgens is er al heel veel kennis binnen de samenleving en zijn er verschillende particuliere initiatieven die materiaal hebben ontwikkeld. Deze week is door Nederland Wordt Beter lesmateriaal voor een lespakket slavernij gepubliceerd. Dus ik denk dat de wat grotere organisaties, instituten die het lesmateriaal produceren zoals een Noordhoff, daarmee in verbinding gebracht moeten worden. Zodat ze vanaf basisonderwijs, het hoger onderwijs gaan includeren in de boeken die alle leerlingen alle kinderen tot zich dienen te nemen. Én het moet niet zo vrijblijvend meer zijn. Het moet echt en dat was een van de uitkomsten uit onze break-out sessie… want deze gesprekken worden al decennialang gevoerd hè. Dus er moet ook een bepaalde vorm van… het  moet niet zo vrijblijvend zijn. Er moet een bepaalde eis komen en dat onderwijsprofessionals dit gaan zien als een essentieel onderdeel van hun vaardigheden, van hun competenties en niet iets wat ze even een beetje erbij moeten. 

[Rubriek Nederland Inclusief] Om te voorkomen dat we in deze podcast alleen óver en gelijkwaardige Nederlandse samenleving praten, delen we ook graag het geluid en antwoord vanuit onze samenleving op de vraag: “als ik zeg Nederland Inclusief, wat zeg jij dan?”
 Dat Iedereen de ander tegemoet treedt als gelijkwaardig.
 Nog een lange weg te gaan.
 Er is nog wel wat werk te doen.
 Dat iedereen zich hier thuis voelt.
 Als ik denk aan Nederland Inclusief, dan denk ik aan een land waarin iedereen onbeperkt mee kan doen en waarin iedereen zich vertegenwoordigd ziet.
 Vanzelfsprekend. 

Wat ik boeiend vond hè, kijk jullie zijn er al heel lang mee bezig. Jullie hebben ook een zwart manifest uitgebracht in het verleden. Onder de noemer ook van zwart manifest. En vooral op onderwijs hebben jullie toch wel wat indringende dingen genoteerd. Zijn jullie er verder mee gekomen? Of is er nog veel werk aan de winkel? Daar is nog wel wat werk aan de winkel en ook dat zagen we dus tijdens de break-out sessie voorbij komen. Er zijn heel veel goedwillende mensen, individuen vaak hè docenten, zo nu en dan zelfs een schoolbestuurder of een schoolbestuur. Die op individueel niveau of op het niveau van een instituut die verandering teweeg brengen. Maar ja wat nodig is, is toch een wat beter gecoördineerde integraal plan en beleid, waarbij die ja verandering geïmplementeerd kan worden. Het is niet makkelijk, maar het is wel nodig. 

Tot slot van dit gesprek. Wij zijn natuurlijk als Nationale Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR) proberen wat te duwen te trekken. We proberen ook aan te jagen. We proberen te verbinden, te waken. Maar vanuit jouw kant… Als ik jou nou zou vragen koersend om het vervolmaken van een nationaal programma, welke 3 dingen zou je mij mee willen geven? Van Rabin zorg er nou voor dat dit en dit en dit in ieder geval gebeurt?
 Voor mij is één van de prioriteiten dus inclusief lesmateriaal. Jaag de uitgeverijen aan, jaag de schoolbesturen aan, de minister van Onderwijs Cultuur en wetenschap. Om het structureel aan te pakken. En twee die nationale excuses en het lijkt erop dat het gaat komen. Als het komt zorg ervoor dat het ook wordt gekoppeld aan een herstelplan. Met beleid en geld om ja die ongelijkheid die voortkomt uit het verleden, te herstellen. En als derde, ja zijn zoveel dingen, nou wat me ook wel heel erg aangreep vandaag was die stagediscriminatie vooral op het MBO. Ik merk dat ja heel veel HBO/ WO-ers, ondanks mogelijke obstakels zich vaak toch wel weten te redden. Maar er is ook een hele grote groep die opgeeft en daarmee dreigt op plekken te belanden, die niet ten goede komen van de maatschappij, waarin talent niet ten goede wordt benut. Dus dat is zeker iets wat ik ook kunnen prioriteit zou geven: de aanpak van stagediscriminatie en in het bijzondere op het MBO. Zodat juist die groep ook extra steun en support krijgen om het maximale uit zichzelf te halen. Ja fantastisch. Zeer veel dank voor dit gesprek. Jullie zijn echt wat mij betreft heel waardevol. Blijf inspireren en blijf ook vanuit jullie kant aanjagen ook richting de NCDR wat mij betreft. Want alleen samen kunnen we denk ik het verschil maken. Dat zullen we zeker blijven doen.. 

[Outro] Heel erg bedankt voor het luisteren en als laatste nog even dit. Een inclusieve samenleving is iets van, voor en door ons allemaal. Heb jij concreet idee dat hieraan kan bijdragen? Stuur dan een direct message oftewel met DM via Instagram of LinkedIn naar bureau NCDR. En laat ons ook weten via social media of een review, wat je van deze aflevering vindt.